Blauwverlaat

Blauwverlaat mag dan niet binnen de dorpsgrenzen van Buitenpost vallen, de brug van Blauwverlaat is altijd wel een belangrijk element in haar omgeving geweest. Niet alleen uit transportoogpunt maar ook voor de recreatie.

Rond 1570 werd het Kolonelsdiep (voorloper van het kanaal) gegraven en op de plek van Blauwverlaat een sluis aangelegd. De naam, in het fries 'Blauforlaet, komt ofwel van de blauwgeverfde schutsluis (verlaat) of van een blauwgeverfd huisje dat ernaast stond. De sluis verdween in 1797 en kwam er een brug voor in de plaats. Blauwverlaat was vroeger ook een wisselplaats voor de paarden van de trekschuit. In de crisisjaren '30 was Blauwverlaat onderdeel van de 'werkverschaffing'. Het kanaal werd verbreed en er werd een insteekhaven aangelegd. De brug moest ook worden vervangen en tot dan toe was het altijd een lage draaibrug geweest. De omwonenden hadden als vervanger het liefst opnieuw een lage brug, maar de Provincie beschikte anders. In november 1939 werd een hoge hefbrug in gebruik genomen. Na de Tweede Wereldoorlog werd er bij het haventje een klein bedrijventerrein aangelegd. Sinds de jaren '90 is daar ook de theeschenkerij 'De Waterjuffer' en een mini-camping 'Blauforlaet'. Een bekend onderdeel van het gehucht was lange tijd café Blauwverlaat (oorspronkelijk Herberg Affaire). Deze werd vanwege teruglopende klandizie in 2007 gesloten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de brug op 14 april 1945 na een verrassingsactie bezet en verdedigd door verzetsstrijders van de NBS. Dit om deze zo intact te houden voor de oprukkende Canadese bevrijders. In 1956 werd er ter herinnering aan deze 'slag om Blauwverlaat' een herdenkingsmonument bestaande uit een zwerfsteen met de tekst "Frijdom wie de heechste wet" geplaatst. In de jaren tachtig werd er een kleinere zwerfsteen met plaquette aan toegevoegd met de tekst: "En twang fan wa ek stie it tsjin". Op deze plek vindt een jaarlijkse herdenking op 14 april plaats.

De hefbrug bleek in de loop der jaren niet handig voor de werkzaamheden van scheepsbouwer Barkmeijer in Gerkesklooster. Zo moest in 1961 het tussenstuk met kranen eruit getild worden om de op de scheepswerf gebouwde coaster 'Azolla' doorgang te verlenen. In 1981 moest het dekhuis van een vaartuig over de brug worden getild om erna weer op het schip te worden gemonteerd. Ook het toenemende verkeer maakte dat de brug niet langer voldeed. In 1984 werden daarom de taluds opnieuw enigzins oostelijker verlegd en kwam er een bredere basculebrug. Rond 2013 werden de noordelijke aan- en afvoerwegen van de brug grondig aangepast en verlegd.