de voormalige Herbrandastate op een schilderij

Dit is een schilderij van wat ooit de Herbrandastate was en stond op de plek waar nu zorgcomplex Herbranda is. Afgezien van dit schilderij is er niets meer dat eraan herinnert. In oude stukken wordt melding gemaakt van het volgende feit: Op 1 januari 1780 vond de ´Verkoop der materialen van het afgebroken Herbranda-State te Buitenpost´ plaats. De naam van de familie Herbranda is verder verbonden aan de Herbrandastraat. Ook weet men dat grietman Feyco Herbranda belangrijk is geweest voor de herbouw van de Mariakerk. In 1594 brandde deze af, waarschijnlijk door onvoorzichtigheid van erin gehuisvestte spaanse soldaten. Van 1611 tot 1613 werd ze herbouwd.

Uit de Leeuwarder Courant van 13 november 1925

Volgens geschiedkundige aanteekeningen prijkte ons dorp, zoo schrijft men ons uit Buitenpost, vroeger met verschillende voorname staten, of sloten, die door leden van adellijke geslachten, vooral grietmannen, bewoond werden. Zoo trof men hier in de 16e en 17e eeuw 'Herbranda-state', de 'state Boelens' en 'Mejontsmastate' aan. Niet van al deze deftige huizen, is nu hunne slooping zoo lang tot het verleden behoort, de standplaats gemakkelijk aan te wijzen. Ten westen der villa van dames Wiersma alhier echter ligt een stuk land, dat, omgeven van een gracht en teel van singel, beschouwd wordt als de plek te zijn, waarop een een slot gestaan moet hebben. Zinspeelde men wel eens op de woning van zeker raadsheer uit het begin der 18e eeuw, in den laatsten tijd meent men meer te moeten denken aan de standplaats van 'Herbranda-state'. In die richting zouden ernstige nasporingen worden gedaan. Met belangstelling ziet men den uitslag van het onderzoek tegemoet.

Trouwens, het aanzienlijk geslacht 'van Herbranda' heeft een goeden naam verworven. Het heeft een drietal grietmannen aan Achtkarspelen geschonken namelijk Botte Herbranda (1581-1593), wellicht een kleinzoon van Botte, bekend door de mede-onderteekening van een stuk, van 22 februari 1581 als gevolmachtigde uit Oostergoo, om met den stadhouder te onderhandelen over 's lands privilegiën (hij bewoonde Herbranda-state alhier); Feyco van Herbranda (1593-1618), waarschijnlijk zoon van den voorgaanden magistraat. Zijn naam wordt onder Achtkarspelen's grietmannen met lof vermeld, met slechts als volmacht van Oostergoo ten Landsdage, maar vooral door zijn handelingen op kerkelijk gebied. Hij staat geboekt als de eerste gereformeerde grietman van Achtkarspelen. In 1613 werd onder zijn beleid de kerk te Buitenpost, die tijdens de inlegering van Staatsche soldaten in april 1591 in brand geraakt was, herbouwd (...).

(datum: 1900 - plaats: Herbrandastate, nu: zorgcentrum Herbranda - kijkrichting: zuid naar noord)

Meer informatie:

• Over de states