Een haag behaagt

Wie er op let, ziet in Buitenpost opvallend veel hagen. Niet alleen in de oudere delen van het dorp, maar ook in de nieuwbouw. Dat is niet vanzelfsprekend, want in verstedelijkend Nederland concurreert de haag met de schutting. In nieuwbouwwijken in westelijk en centraal Nederland zijn tuinen, áls mensen die al hebben, inmiddels zo klein dat een haag al gauw een te grote ruimtevreter is. Als de tuinen wel groot genoeg zijn, hebben velen geen zin in zo’n bewerkelijk tuinelement. Een schutting hoeft niet te groeien, noch geknipt en in toom gehouden te worden.

Beukenhaag begint herfstig te verkleuren. (@foto: Gertie Papenburg)

Maar zoals gezegd, zijn er in Buitenpost nog veel hagen en wel in soorten en maten. Ik heb de indruk dat coniferenhagen in de meerderheid zijn, zeker in de nieuwere wijken, maar de aloude beukenhaag is een goede tweede. Het speelt natuurlijk een rol dat we hier nog relatief grote tuinen hebben, maar er zijn ook heel veel mensen die zich niet alleen de bewerkelijkheid maar ook de aantrekkelijkheden van een haag bewust zijn. En daar wou ik het eens over hebben.

Hagen kunnen helpen de tuin op natuurlijke wijze af te schermen van de buitenwereld. Je tuin als eigen ruimte. Daarvoor kiezen velen dan de coniferenhaag want die biedt, het jaar rond groen, die service het meest permanent. Coniferenhagen zijn wel erg onderhoudskritisch. Als je zo’n haag een tijdje niet in de gaten houdt en hij is hoger of breder geworden dan je eigenlijk wilt, is er praktisch geen weg terug. Beukenhagen zijn weliswaar niet altijd groen, maar ze behouden dor blad de winter door. Trouwens aan beukenhagen vind ik het juist zo mooi dat de bladeren elk seizoen eigen kleuren en vormen hebben: de lichtgroene dunne, fladderende bladeren in het voorjaar, de hardgroene en stugge bladeren in de zomer, prachtige herfstkleuren in oktober-november, en het vaak omgekrulde, bruine blad dat gedurende de winter deels steeds dunner en doorzichtiger wordt. Aan het eind van de winter waait veel van het dorre blad eruit, en dan - minpuntje - ligt er ‘herfstblad’ tussen je voorjaarsbloeiers. Ik ‘hoor’ u al denken: hij zal het ook nog wel over vogels gaan hebben. Nou... precies!

Hagen zijn een paradijs voor vogels, het hele jaar door. Dit geldt voor coniferen- én beukenhagen. Natuurlijk zijn bladluizen, rupsen en allerlei andere kleine diertjes die in de haag leven een voedselbron voor bijvoorbeeld mezen. Ook de winter door schuilt er allerlei klein grut aan spinnetjes en insectenpoppen tussen het gebladerte. Maar wat die hagen vooral zo waardevol maakt is de binnenruimte. Dit moet u echt ’s doen: steek uw hoofd eens door de buitenschil van het gebladerte!

Binnenruimte van een beukenhaag in de herfst, in de lengterichting gezien.
(@foto: Gertie Papenburg)

Het hele jaar vinden vogels er (ook letterlijk) fraaie verblijfsruimte. ’s Zomers om er te schuilen en er te nestelen, al zijn die nesten niet erg veilig door de talrijke katten - vooral het gepiep van de jongen die gevoederd worden alerteert de kat. ’s Winters bieden de hagen overdag maar zeker ’s nachts de broodnodige beschutting tegen kou en wind. Wie de vogels ’s winters voedert, weet wel dat de voederplaats ook als gedekte tafel fungeert voor de sperwer, die graag een mus of een spreeuw verschalkt. En op zulke momenten zijn die hagen ook een uitkomst voor de vluchtende vogels. Ten slotte nog één feitje. Beukenhagen bieden een ideale omgeving voor voorjaarsbloeiende planten. Die voelen zich erg prettig onder en achter (= aan de schaduwkant) van de haag. Daar hebt u fraaie tuiniersmogelijkheden, die insecten vooral ook helpen in de fase dat het nieuwe seizoen opstart.

Voorjaarsbloei onder en achter een beukenhaag, vooral sterhyacint (Scilla) en bosanemoon. (@foto: Gertie Papenburg)

Wellicht spreek ik namens tal van tuinvogels als ik zeg: alle hageniers van Buitenpost, bedankt voor jullie keuze voor die wat bewerkelijke maar o zo natuurnuttige haag. Hou jullie dorp zo groen!