De Stroobossertrekvaart bestaat al meer dan 400 jaar en ze was lange tijd een belangrijk vaarwater tussen Gerkesklooster en Dokkum. De watergang loopt voor een deel door het grondgebied van Buitenpost. Het jaagpad naast het vaarwater werd gebruikt door de paarden die de trekschuit trokken. In tweede instantie was het de afgelopen eeuwen een (lange tijd een niet al te beste) verbinding tussen de genoemde plaatsen Gerkesklooster en Dokkum. Hier volgt wat historische informatie over deze beiden.

de stroobosser trekvaart op een oude kaart uit 1664

De Stroobosser (of Dockumer) Trekvaart tot Kollum op een kaart uit 1664.

De Stroobosser Trekvaart

De Stroobossertrekvaart, in het Fries: Strobosser Trekfeart, wordt ook wel Dokkumer Trekvaart genoemd. Bij Gerkesklooster sluit hij aan op het Prinses Margrietkanaal en het Van Starkenborghkanaal. Het eerste deel van de Trekvaart van Gerkesklooster tot Kollum werd in de 16e eeuw aangelegd. Het resterende traject naar Dokkum werdin de jaren 1654-1656 gegraven in opdracht van het stadsbestuur van Dokkum. Reden was dat de open verbinding van Dokkum met de zee, het Dokkumer Grootdiep, langzaam dicht slibde. Het stadsbestuur van Dokkum dacht door een nieuwe verbinding over het water met Groningen opnieuw scheepvaartverkeer aan te trekken. Naast de trekvaart werd een jaagpad aangelegd voor de paarden die de trekschuiten vooruit moesten trekken. Door de hoge kosten van de aanleg van de vaart ging de stad Dokkum failliet. Het eigendom van de vaart kwam zo in handen van een groep schuldeisers. Zij vestigden tolhuizen aan de vaart om zo hun investering terug te verdienen: bij Wouterswoude, twee bij Eastwâld en één ten oosten van Buitenpost. Het laatste tolhuis heette, heel toepasselijk, de Lêste Stúver, oftewel: de laatste stuiver die betaald moest worden vanaf Dokkum. Rond 1780 was de Trekfeart hoognodig aan groot onderhoud toe. Het gehele traject moest uitgeslat en uitgediept worden. Daar hadden de eigenaren schijnbaar geen geld meer voor over en ze verkochten de Trekfeart plus alles wat daarbij hoorde aan de provincie. De provincie maakte de vaart weer bevaarbaar en zette meteen ook alles weer te koop. De verkoop slaagde niet meteen. Pas in 1807 komt ‘den Waterstaat van het Koninkrijk Holland’ in beeld als eigenaar (periode met Lodewijk Napoleon Bonaparte als koning van Holland). In 1819 ging het eigendom weer terug naar de provincie die tot 1876 de vaart en het pad beheerde en exploiteerde. Na 1876 werd het opnieuw weer een Rijks-trekvaart en Rijksweg. Langs de trekvaart ontstonden in de loop van de eeuwen buurtschappen als Eastwâld, Bûnte Hûn, Kalkhúsbrêge en Hústernoard. Met de komst van het spoor halverwege de 19e eeuw verloor de Stroobossertrekvaart haar transportfunctie.

de trekvaart en trekweg bij Kollum rond 1900

De Trekweg

De Trekweg loopt in zijn geheel parallel aan de Stroobossertrekvaart van Gerkesklooster naar Dokkum. Het was in eerste instantie het jaagpad naast de Trekvaart. Het werd vooral toen het de Trekvaart zijn transportfunctie voor een groot deel verloor halverwege de negentiende eeuw vooral nog gebruikt door het lokaal verkeer. Maar dat veranderde met de sterke groei van het autoverkeer in de jaren ’60 van de vorige eeuw. Het was destijds één van de beter uitgebouwde wegen van Friesland. Met name het recht tracé hielp daarbij, in vergelijking met de vele andere smalle wegen die bovendien vaak niet doorgaand waren, maar waarbij verkeer vaak moest afslaan om een route te volgen. De Trekweg kreeg steeds meer een belangrijke functie als verbindingsweg voor autoverkeer tussen Buitenpost/Kollum en Dokkum. De Trekweg is zelfs een tijdje een Rijksweg geweest, tot 1992 was ze administratief genummerd als Rijksweg 858. De weg heeft echter nooit een nationaal belang gehad is nooit onderdeel van een rijkswegenplan geweest. In het kader van de Wet Herverdeling Wegenbeheer werd hij overgedragen aan de provincie Friesland met als registratienummer N910. De N910 is vrij smal. Daardoor is de weg niet geschikt voor doorgaand vrachtverkeer. De weg is in de periode 2007-2009 versmald en werd er geprobeerd deze verkeersluw te maken.