mevrouw Bolling

Het Concours Hippique in ons dorp is een evenement dat in het hele land bekendheid geniet en duizenden belangstellenden trekt. Mevrouw Bolling (*2003) herinnert zich nog als de dag van gisteren dat in 1954 voor het eerst een concours werd gehouden. Haar man Abe Bolling, die tot 1976 eigenaar was van hotel ‘de Roskam’ maakte deel uit van het ‘comitee van oprichting’, de zogenaamde dertien. Mevrouw Bolling is in het bezit van een uitvoerige documentatie: foto’s en krantenknipsels, bijeengebracht in drie dikke boeken, waaruit wij putten.

Buitenpost kan bogen op een eeuwenoude traditie want sinds 1670 was hier een paardenmarkt en steeds op de eerste woensdag van augustus. In 1954 bedroeg de aanvoer 299 paarden, 46 veulens, 88 schapen en 4 lammeren. Vanaf dat jaar was aan die markt een Concours Hippique verbonden. Het initiatief ging uit van de BUVO, maar de algemene ledenvergadering stemde tegen. De zeven bestuursleden waren echter van mening dat ze zo’n goede gelegenheid niet voorbij konden laten gaan en de grote aantallen bezoekers een programma moesten aanbieden. Zij besloten om zelf de organisatie ter hand te nemen en versterkt met zes mannen uit de agrarische sector, vormden zij ‘het Paardencomitee van Dertien’. Vanaf het begin is het concours een feestelijk evenement geweest. Voor de aanvang had ten gemeentehuize een officiële ontvangst van tal van genodigden plaats door het gemeentebestuur. De commissie van dertien ging tijdens de opening te paard naar het concours, ofschoon geen van de leden ruiter was.

Bovenstaande foto uit 1956 laat de onderweg zijnde openingsstoet zien op de (toen nog beklinkerde) Voorstraat, tegenover de huidige rijwielhandel van Wiersma.

Wat ooit begon als een verjaardagscadeau voor haar man, beslaat nu enkele dikke albums, vol uniek materiaal. Abe Bolling, lid van het comité van oprichting in 1954 en 25 jaar lang als penningmeester lid van de Commissie van 13, is al in 1976 overleden, maar nog steeds komen er bezoekers die veel belangstelling hebben voor de albums: “Mensen verslinden ze.” Mevrouw Bolling is na de dood van haar man doorgegaan met verzamelen: “Hij had met de anderen heel wat opgebouwd en dat wil ik in ere houden.” Wie de albums bekijkt krijgt een onderhoudend overzicht van zo’n 50 jaar Concours Hippique in Buitenpost.

De paardenmarkt is een begrip in de wijde omtrek. Al 300 jaar bestaat deze traditie, die altijd veel bezoekers heeft getrokken. Ook 50 jaar geleden al kwamen duizenden mensen naar Buitenpost, die echter tegen de middag allemaal weer verdwenen waren. Het toenmalige bestuur van de BUVO vroeg zich af of dat niet anders kon en zon op plannen om al die mensen wat langer in het dorp te houden. Het idee van een Concours hippique werd echter door de leden afgestemd. Op persoonlijke titel zijn toen zeven bestuursleden, onder wie de heer Bolling, toch met het initiatief verder gegaan en hebben ze zes mensen uit de agrarische wereld benaderd om samen de eerste Commissie van dertien te vormen. Toen bij de start van het Concours hippique een stichting werd opgericht, moesten de dertien allemaal honderd gulden inleggen. Dat was toen veel. De inkomsten van dat eerste jaar waren f 4430,50 en de uitgaven bedroegen f 2823,44, zodat het saldo uitkwam op f 1607,06. De lokatie van het Concours is niet altijd op het Mejontsmaveld geweest. Het eerste jaar was op een veld bij het ‘Mounepaadsje’, ongeveer waar nu de Schepperstraat is. Daar stond toen een molen en er waren nog geen huizen.

overzichtsfoto concoursveld

Onderstaande overzichtsfoto geeft een beeld van het concoursterrein en de meer dan 6000 bezoekers tijdens het CH in 1964.

Het tweede jaar was het concours hippique op het huidige industrieterrein. Daarna werd het evenement opnieuw naar het Mejontsmaveld verplaatst. Volgens velen ‘is’ het Mejontsmaveld het paardensportterrein; zoiets hoort midden in het dorp. Toen er in het verleden sprake was van huizenbouw op die plek, sloeg menigeen dan ook de schrik om het hart. In een krantenartikel uit 1992 bijvoorbeeld werd toenmalig dierenarts Idema, lid van de Commissie van dertien, geciteerd: “Knabbel niet aan het evenemententerrein. Dit terrein moeten we koesteren.” Het karakter van het Concours hippique is in de loop van de jaren steeds iets veranderd. In de eerste tijd deden er bijvoorbeeld helemaal nog geen rijtuigen mee: men reed met gewone landbouwwagens.

het concours hippique van 1966En in 1966 was er een onderdeel dat aangeduid werd als ‘combinatie voor het schoonste geheel’. Die combinatie bestond uit een antieke auto (met chauffeur) en een amazone met traditioneel zijzit-zadel. Beiden droegen traditionele kleding. Of de schoonheid van de amazone hierbij ook een rol gespeeld heeft? Al vanaf het begin werden de wedstrijdnummers afgewisseld met optredens, die als attractie moesten dienen. Zo kwam ‘de echte’ Pippi Langkous, met haar ouders, het festijn in 1972 opluisteren; ook de drentse Bartje met zijn televisie-ouders, Pipo de clown met Klukluk en Sjoukje Dijkstra waren een keer van de partij. Er werden ook nogal spectaculaire nummers georganiseerd, zoals parachutespringen (1967). En in 1970 legde de firma Oosterhoff uit Grijpskerk een speciale asfaltbaan op het concoursterrein. Hierop werd een schaatswedstrijd (op skeelers) verreden met Atje Keulen-Deelstra, o.a. tegen Truus Dijkstra uit Buitenpost. Op een gegeven moment zijn de organisatoren opgehouden met het invoegen van nummers die niets met paarden te maken hadden, maar ook sommige paardennummers konden behoorlijk spannend zijn. Zo liepen er in 1980 16 zeeuwse trekpaarden op een lange rij: ”Het denderde over het veld.”

Er ging natuurlijk ook wel eens wat mis. Bij het rijden met een dertienspan bijvoorbeeld viel in 1981 het eerste paard flauw, waardoor er drie paarden omvergetrokken werden. In een nummer van de Leeuwarder Courant uit 1976 was er zelfs sprake van een kritische ingezonden brief van een paardensportliefhebber uit Giekerk die zich ergerde aan het show-element in het concours van dat jaar: bij het onderdeel ‘Romeinse wagenrennen’ was de snelheid veel te hoog. De paarden liepen zo hard dat er een zijn been brak... Zijn verontwaardiging was des te groter omdat bijna niemand, ook de rijder van het span in eerste instantie niet, dit drama had opgemerkt. De briefschrijver vond dat er te veel nadruk werd gelegd op show en sensatie om publiek te trekken.

Hoewel het weer nog niet eerder zulke dramatische gevolgen heeft gehad als deze zomer, is het toch al die jaren een onzekere factor gebleken. Foto’s en krantenknipsels uit mevrouw Bolling’s album laten zien dat het of te heet was, waardoor de mensen wegbleven, of te nat, zodat het veld met stro en pallets begaanbaar moest worden gemaakt (1985). En was het weer mooi, dan werd dat ook dankbaar vermeld. Het Concours is een belangrijk evenement voor Buitenpost, wat ook altijd door de aanwezigheid van hoogwaardigheidsbekleders als de commissaris der koningin en de burgemeester is onderstreept. Burgemeester Ottevanger, verloor in 1975, op weg van het Jeltingahuis naar de ontvangst van het paardenfestijn, zijn ambtsketen. Hij werd gevonden door de heer en mevrouw Buyst uit Grijpskerk, die de keten hielden voor een kermisding en er zich niet van bewust waren dat het om gemeente-eigendom ging. Ze namen hem mee naar huis (“leuk voor de kinderen”) en ontdekten later pas dat er in Buitenpost een ambtsketen werd vermist. Toen dit verhaal bekend werd, gaf een woordvoerder van de gemeente toe dat de keten “inderdaad niet bijzonder mooi, duur of oud was”. Voor de vele aanwezige Vips werd in 1987 voor het eerst een speciale tent ingericht. In 1991 kwamen er kuipstoelen op de tribune. Dat verbeterde het comfort aanzienlijk. De aanwezigheid van een terras, op zichzelf aangenaam, ging in 2000 ten koste van een tribune, wat voor de sfeer niet gunstig was: veel toeschouwers hadden niet zoveel aandacht meer voor de prestaties van de rijders en er werd minder geapplaudisseerd. In 2001 was de tribune gelukkig weer terug. Dat het Concours van Buitenpost nog steeds bestaat, is op zich heel bijzonder. De gemeente heeft het Concours altijd ondersteund, onder andere door de aankleding door middel van bloembakken. Dat nu het voortbestaan van de paardenmarkt onzeker is geworden is in feite onverteerbaar, omdat het ontstaan van de paardensportdag zo direct verbonden is met die markt.

de club van 13 in 1973Negenenveertig jaar Concours hippique is een hele tijd. Mevrouw Bolling is er vanaf het begin bij geweest, achter de schermen. Samen met haar man had ze restaurant “De Roskam” en na afloop van de paardensportdag ontving ze de commissie en de genodigden boven in de zaak voor een diner en kwamen de marktgangers beneden om wat te drinken. Voor haar en haar man is het een hele mooie tijd geweest. Ze heeft er veel kennissen aan over gehouden. Hoewel er nu nog maar drie leden van de oorspronkelijke groep van dertien in leven zijn, voelt ze zich nog steeds bij het Concours betrokken. Samen met de anderen wordt ze nog ieder jaar als erelid uitgenodigd. Lid zijn van de commissie van dertien is niet zomaar iets. Zoals oud-voorzitter Haytink ooit zei: “Het was een deel van ons leven.”