Buitenposters: Meine Hamstra

"Ik ben geboren in 1945, nog net in de oorlog. We hadden het thuis niet breed, het was vlak na de oorlog maar er stond altijd genoeg eten op tafel. Voor veel mensen was het toen moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Mijn moeder werd geboren in Twijzel en was een Tjoelker. Pake en beppe Tjoelker gingen wonen op de Tjoele in de Mieden van Buitenpost. Daar liepen mijn vader en moeder elkaar op de een of andere manier tegen het lijf. Mijn vader kwam uit Harkema. Na hun huwelijk gingen ze wonen in Middelstum, waar mijn vader bij een (here)boer ging werken. Dat was ploeteren van 's morgens heel vroeg tot 's avonds laat. Geen wonder dus dat hij op zondag in de kerk zat te knikkebollen. Zijn baas, ouderling in diezelfde kerk, nam hem dat erg kwalijk. Hij kon dat niet begrijpen... Van dit soort verhalen die speelden in het leven van mijn ouders heb ik waarschijnlijk een sterk rechtvaardigheidsgevoel overgehouden".

"Vlak voor de oorlog gingen mijn ouders, met inmiddels drie kinderen, ook op De Tjoele wonen in het huis waar nu Rennie en Folkert de Boer wonen. Daar ben ik geboren. Maar we woonden ook een tijdje achter waar nu de woning familie van der Kooi staat. De regenwaterput houdt daar nog altijd stand. Midden in de prachtige natuur, maar dat vond je toen heel gewoon. Minder prettig was het ontbreken van waterleiding en stroom in de mieden. Mijn moeder kookte de was in een handketel op een oude houtkachel en eten koken deed ze op het houtfornuis. De vloer deed ze met veger en blik. En dat met zes kinderen! Aan het begin van de avond 'schemeren' zonder licht en daarna werd pas de petroleumlamp ontstoken. Wij moesten naar de school aan de Kuipersweg lopen en daar tussen de middag overblijven. Ik was de jongste, mijn grote broers hielden mij in de gaten, want het gebeurde wel dat we voor 'Miedpyk' werden uitgescholden en er werd ook wel eens gevochten met die Brimzen uit Buitenpost!"

"Het pad waaraan wij woonden liep over de Tjoele door naar Blauforlaet. Even verder aan het pad waar wij woonden stond aan de linkerkant 'It wite hûs', waarin drie gezinnen onder één dak woonden. Nog iets verder rechts van het pad stond nog een huis en vlak daarbij in de buurt woonde de familie Lulofs in een piepklein boerderijtje. Als je het bûthùs binnen kwam leek het net of de ruggen van de koeien de zolder raakten. Even verderop aan het pad op een hoogte in het landschap stond het nog bewoonde overblijfsel van de boerderij die de monniken van Gerkesklooster daar hadden gebouwd voor hun dagelijkse kost. Daar komt waarschijnlijk de naam Tjoele (de tafel) vandaan. Aan het andere eind van de Tjoele, richting Buitenposter vaart stonden, behalve de boerderij van de familie Piso, nog enkele andere huizen en boerderijtjes. Vaak zat ik in de woonwagen bij Sjoerd en Jantje (de familie Kooistra) of even verderop in huis bij Piter en Pietsje (familie Reitsma). Ook kwam ik ook wel over de vloer bij Ybele en Tjitske (familie van der Meer). Mijn vader heeft bij boer Piso gewerkt. En was er geen werk dan ging hij in de werkverschaffing (stempelen) en moest hij soms verplicht in 'it slyk'. Buitendijks in het waddengebied met lieslaarzen aan in de landaanwinning. Een ongezond en koud karwei! In die tijd werd ook de hoge zandrug die de Tjoele vormde afgegraven en met een lange rij kiepkarretjes met een locomotiefje ervoor afgevoerd naar de Rohelsterweg, waar verder transport volgde. Toen ik een jaar of zeven was verhuisden wij naar Lutjepost. Evenals op de Tjoele had mijn vader daar naast een gewone baan ook altijd een aantal koeien op stal. Een druk bestaan!"

"Voor mijn ouders was het christelijk opvoeden van de kinderen erg belangrijk. Dat uitte zich bijvoorbeeld in het voorlezen van het scheurkalenderblaadje met stichtelijke tekst na het ontbijt. Bij het middag- en avondeten een bijbellezing en het bidden en danken bij deze maaltijden werd nooit vergeten. Verwacht werd dat ik op zondag naar de kerk ging. Het liefst twee keer. Dat vond ik wel eens vervelend en toen ik wat ouder was sloeg ik ook wel eens een kerkdienst over. Vooral toen ik in de weekenden met mijn vrienden op stap ging. Ik ging op veertienjarige leeftijd naar de knapenvereniging en later naar de jongelingsvereniging, die op een gegeven moment samenging met de meisjesvereniging. Op de GJV leerde ik ook mijn vrouw kennen. Kortom, gereformeerder kan het toch eigenlijk niet. Veel gediscussieerd in die GJV-tijd, ook over maatschappelijke onderwerpen en ik heb daar veel van opgestoken. Mee daardoor is denk ik een kiem gelegd voor mijn maatschappelijke betrokkenheid met daarbij in gedachten het geploeter van mijn ouders. En mijn nieuwsgierigheid naar andere richtingen op kerkelijk gebied kwam boven doordat een vriend van mij, Tjeerd Elzinga van Lutjepost, de leiding had van de hervormde jongerenvereniging. Wij wilden de Hervormde en Gereformeerde jongerenverenigingen samen laten gaan. Maar dat was voor de kerkenraden in de jaren zestig nog een brug te ver".

"Nou ben ik natuurlijk ook een aantal jaren met mijn vrienden flink aan de fuif geweest. Elk weekend de hort op! Later kreeg ik verkering met Roosje Koopmans en we gingen samen op vakantie met de jongerenreizen van het LCJG. Naar het buitenland. Daar ontmoeten wij onze vrienden uit Amsterdam. In Amsterdam bezochten wij met hen de Keizergrachtskerk, een gereformeerde kerk met experimentele trekjes. De liederen van Huub Oosterhuis en andere dichters en ook de politiek-maatschappelijk getinte preken spraken mij aan. Hoe anders dan in de kerken in Buitenpost! Ja, en als je dan éénmaal de richting gevonden hebt, ga je bewust zoeken om daarin verder te komen. In Buitenpost sloot ik mij aan bij de Werkgroep Geloof, Kerk en Samenleving, een enthousiaste niet aan een kerk gebonden groep, die wilde nadenken over andere belevingen van het geloof. Wij kwamen bijeen in It Koartling. De bevrijdingstheologie en de feministische theologie kwamen er aan bod".

"We waren erg onder de indruk van de Duitse theologe Dorothee Sölle. Het van kaft tot kaft waar gebeurde bijbelgeloof werd ter discussie gesteld. Er werd gepraat over oorlog en vrede en het wel of niet plaatsen van kernraketten in Nederland. Maar ook de achtergronden van de armoede in de wereld werden belicht. Wij kwamen tot de conclusie dat studenten in hun theologische studie veel interessante dingen over bijvoorbeeld het ontstaan van de bijbelverhalen leerden, waarvan je op de preekstoel nooit iets hoorde. Op die bijeenkomsten van de Werkgroep Geloof Kerk en Samenleving werden meningen gerespecteerd".

"De kerkenraden van de SamenOpWeg-kerken in Buitenpost besloten ongeveer tien jaar geleden ruimte te geven aan het experiment in een aantal kerkdiensten. In een werkgroepje Themadiensten en vespers proberen we andere invalshoeken en vormen te vinden. Daarbij wordt de moderne theologie niet uit de weg gegaan. Je kunt natuurlijk niet de hele wereld op je nek nemen. Maar het onrecht in een groot deel van de wereld wordt door de rijke landen in stand gehouden door bescherming van de eigen markt in onderlinge handelsafspraken en het heffen van hoge invoerrechten. Zo komt de Derde Wereld nooit aan bod. En natuurlijk moeten wij hun schulden kwijtschelden! Gelukkig doet Nederland aan ontwikkelingshulp. En ik vond het hartverwarmend dat bij de oprichting van de Wereldwinkel in ons dorp zoveel Buitenposters geldelijke steun boden door het kopen van een certificaat. Nu kunnen we de kleine producent in de arme landen helpen door in de Wereldwinkel hun producten te kopen. Zij ontvangen nu een eerlijke prijs voor hun product. Dat moet op nog veel meer plaatsen gebeuren. Dat is pas ontwikkelingshulp!"

"Ondertussen zit ik ook al weer bijna tien jaar in het bestuur van It Koartling. Te lang vind ik eigenlijk. Maar er zijn telkens weer positieve en soms ook negatieve ontwikkelingen, die mij ervan weerhouden op te stappen. Het waren bewogen jaren vanwege de fusieperikelen en het realiseren van de nieuwe jeugdsoos. Eventueel in samenwerking met andere groeperingen willen we nu meer culturele evenementen organiseren. Dat laatste wordt ook beoogd door de Werkgroep Het Behouden Huis, waarvan ik lid ben. Deze vorig jaar opgerichte werkgroep is het gelukt enkele culturele avonden te organiseren, zoals een toneelvoorstelling, een verhalenavond, een wijnproeverij, een tentoonstelling en binnenkort een concert".

"Wat Buitenpost betreft vraag ik mij wel eens af wanneer die leegstand van winkels nou eens gaat verdwijnen? En die drukke verkeersweg door ons dorp had toch al lang verdwenen moeten zijn? Van mij mag er nog veel meer gebeuren in Buitenpost, vooral op cultureel gebied!"

(Jannie Jensma-Dijkema / Bibu-02-00)