Buitenposters: Alle Kempenaar

haalt papier op voor Concordia

Alle Kempenaar, geboren in Jistrum, woont al meer dan 30 jaar in Buitenpost. Veel mensen kennen hem: van het oudpapier, van de muziek, en van de tijd toen hij maandelijks het ziekenfondsgeld bij de mensen aan huis ophaalde. Dat heeft hij 40 jaar lang gedaan.

Zo ging dat vroeger – het verzekeringsgeld werd opgehaald, evenals het geld voor gas en elektriciteit. ‘Jammer, dat dat nu niet meer gebeurt’, vindt Kempenaar, ‘zo is er weer een stukje persoonlijk contact verloren gegaan. Nu gaan alle betalingen automatisch en het geld dat je in de zak wilt hebben, haal je uit de muur. Dat geeft een heel ander gevoel voor geld. Ik kwam bij alle mensen. Ook vaak op Haersmahiem. Ik ken mevrouw van der Heide goed. Dat interview met haar vind ik mooi, zo was ze. Ik heb nooit meegemaakt dat ze een verkeerd humeur had. Ze was altijd vriendelijk. Dat vond ik geweldig. Dokter Venema was ook een speciale man. Als één van zijn patiënten niet verzekerd was, zei hij: ‘U moet zo snel mogelijk naar de heer Kempenaar in de Beatrixstraat om dat in orde te maken. Dat moet u nu doen. En dan kwamen ze ook onmiddellijk; een keer om half elf ’s avonds.’

Alle Kempenaar is geboren en getogen in Jistrum. Als 10-jarig jongetje zat hij al bij de muziek. Hij bespeelde de bugel, later de kornet. Als je bij de muziek wilde, kreeg je eerst les van een ouder lid. Dat gebeurde ’s avonds en je moest iedere dag oefenen. Tien jaar zat hij bij het fanfare-orkest Advendo. In het begin maakte hij wel eens een foutje… Hij was nog maar net bij de muziek en hij wilde op zijn instrument oefenen, zoals dat opgegeven was, maar hij kon een van de ventielen niet naar beneden krijgen, dat zat vast. Wat hij ook deed, Alle Kempenaar kreeg het ventiel niet in beweging. ‘Je zult er in ‘, dacht hij en hij nam de hamer van zijn vader en sloeg erop… met vreselijke gevolgen natuurlijk. Wat Alle had moeten doen, was alleen maar het lipje dat aan het ventiel zit, omdraaien. Een ander ongeluk was, toen hij met zijn kameraad een keer naar de repetitie fietste. Tegenwoordig hebben alle muzikanten een koffertje om hun instrument in op te bergen. Alle had het, net als iedereen, aan het stuur van de fiets hangen, open en bloot. De twee vrienden raakten met hun sturen in de knoop… Alles instrument was plat en het batig saldo van het fanfare-orkest stond in één keer op nadelig.

In Jistrum was tevens een zangvereniging op zaterdagavond: ‘Looft den Heer’. Maar Kempenaar kreeg verkering – hij had het geluk dat zijn aanstaande vrouw wel mee wilde zingen op het koor. Dat waren goede tijden. Inmiddels is Kempenaar wel weer zo’n 30 jaar bij de brassband Concordia in Buitenpost. Ongeveer 5 jaar geleden vierde de band zijn 70-jarig bestaan. Bij die gelegenheid kreeg Alle goud opgespeld: hij was 40 jaar muzikant! (de jaren in Jistrum meegeteld). Al eerder had hij zilver ontvangen. Jarenlang blies hij ook in de brassband van Wirdum, evenals in Drogeham, Burgum, Suameer. Dat deed hij toen hij nog vrijgezel was en het was heel gewoon om daar gewoon op de fiets naar toe te rijden, overal eens in de week. In zijn kast liggen stapels fotoboeken – die geven een beeld van zijn muziekleven: concerten, oefenavonden, foto’s uit de krant. Ik neem er een oude foto uit – Alle als 10-jarige bij Advendo in Jistrum. Hij kent de namen van alle muzikanten. Er zijn nog twee leden van hen over. Nu is hij, samen met Alle Hofman uit Twijzel, het oudste lid van Concordia; na hen komen de vijftigers... en dan de jeugd. De jonge blazers komen allemaal van de muziekschool. Ze moeten diploma-A op zak hebben en goed oefenen thuis. “Ik oefen elke dag. Dat is nodig om een goede toon te krijgen en een zuivere klank. Iedereen moet zijn partij goed kennen. Als iemand verkeerd blaast, hoort de dirigent het. De leden tikken elkaar niet zelf op de vingers, maar we maken wel grapjes over foute noten.”

Vaak gaat het lidmaatschap van Concordia van vader over op zijn zoon of dochter. Er zitten wel eens drie leden uit hetzelfde gezin op de muziek. “We oefenen voor het jaarlijkse concert in de kerk. We doen ook mee aan concoursen. In de Lawei dingen op zo’n concours wel 20 korpsen naar de eerste prijs. Dat zijn gezellige dagen. Denk alleen al eens aan het inspelen - iedereen speelt door elkaar, een vreselijk lawaai. We hebben nu twee keer achter elkaar de eerste prijs gewonnen.” Concordia heeft wel degelijk een funktie in ons dorp. Het geeft soms concerten op het pleintje in het winkelcentrum en op 30 april speelt de band op een wagen in de optocht. Vroeger speelden we lopend, maar dat eist veel oefening en het is zwaar. Op 4 mei zorgt Concordia voor muziek bij de herdenking. In de kerstnacht spelen mensen uit de band op verschillende plaatsen in het dorp kerstliederen. Dat is een oude en mooie gewoonte. ‘Ja, dan staan wij om 5 uur op; soms is het wel koud. We blijven het doen’.

Al meer dan 20 jaar coördineert Kempenaar het verzamelen van het oude papier in Buitenpost. Dat is geen kleinigheid! Met vijf karren (van de vereniging) achter particuliere auto’s halen twintig man van de muziek het oude papier op. Ieder rijdt zijn eigen route. De jeugd helpt mee en dat gaat met plezier. Ook de ouders van de jeugdleden helpen mee. Zonder hen zou het niet lukken. “We doen dat elke maand op de derde zaterdag van 9 tot 12 uur. En dan gebeurt er heel wat. Het papier moet op de karren gezet en daarna in de container getild worden. Vooral dat laatste is zwaar werk - je tilt steeds boven de macht en er zijn zware dozen bij. We hebben drie containers op de Haven en één op het industrieterrein staan, die komen allemaal vol met wel 25 ton papier per maand. Daar kunnen we ons van bedruipen: de huur voor de oefenruimte van Bumata (de Majorettes, die een eigen vereniging en gebouw hebben), de dirigent, en de aanschaf van nieuwe uniformen en instrumenten en de reparaties. Een pauk kost 7 duizend gulden, een grote bas fl.15.000,-

"We doen het allemaal en de muziek leeft ervan!"

Het papier is weinig waard. De gemeente geeft er subsidie op, maar dat is veel te weinig. Zij zou daar meer voor over moeten hebben,in de eerste plaats omdat het een cultureel doel dient, maar ook omdat het haar ophaal- en milieukosten bespaart. Als wij ermee op zouden houden, zou het hun aardig wat meer kosten. Nee, dat zou anders moeten!”. Er zit nogal wat administratieve rompslomp aan de inzameling vast: telkens moet er een agendabericht in de kranten, de opbrengst moet genoteerd en verantwoord worden en iemand moet erop toezien dat de ‘Concordia-container’ herkend wordt door het ophaalbedrijf. Samen met Alle Hofman uit Twijzel rijdt Kempenaar nóg een papierroute – elke vrijdagmorgen, wekelijks. ‘Wij gaan langs bedrijven en particulieren die apart melden dat ze papier hebben. Dat zijn er veel. Laatst belde er een oude vrouw: “Ik heb heel veel oud papier!” En dat was ook zo. Ze had een kast vol kranten 10 jaar lang opgespaard! Niet te geloven, zo veel, een hele kar vol. Laatst kwamen we bij iemand bij wie we over een aantal hekken moesten klimmen om bij zijn schuur te komen. Daar moesten we het papier weghalen, omdat anders de schapen niet konden lammeren... We doen het allemaal en de muziek leeft ervan! Op een keer haalden Alle Hofman en ik papier op in de Kerkstraat – uit de auto stappen en er weer in, zo gaat dat. Er stond een politieagent. Hij hield ons in de gaten en ja wel: we waren in overtreding, want ik had de gordel niet om toen ik reed… een boete! Ik was razend. “Hoe is uw naam”, zei ik tegen de agent, “dan ga ik dit melden op het politiebureau.” Maar zijn naam wou hij niet zeggen. Zo haalden we die dag voor niets papier op.’ Een andere pechdag was, toen Alle Hofman van de kar viel tijdens het rijden. Hij is een poos uit de roulatie geweest. ‘Maar we rijden nog altijd. We nemen ook grote stukken karton mee. Die wegen niets en brengen dus ook niets op. Vaak treffen we plastiek tussen het oud papier. Dat is vervelend. We trekken het er tussenuit. Maar dat is veel extra werk. We hebben ook wel eens meegemaakt dat er andere rommel tussen het papier zat, een keer een heel bankstel... Het houdt ons in goede conditie – ouderen in beweging dat is een goede zaak.’ Verleden week ging de kar door zijn as. ‘Met lijen en ellende zijn we nog net bij de container gekomen. Gelukkig dat Ieme van der Velde er is. Hij staat altijd klaar om de zaak weer aan het rijden te krijgen!’

Op de vraag of hij Buitenpost een gezellig dorp vindt, antwoordt Kempenaar: “Ik zit in de muziek, ik regel het oud papier en een keer in de week ga ik kaarten in het Koartling. Dat vind ik allemaal prettig en het is genoeg. Ik vind het leuk dat we hier een Engelse pub krijgen. Daar ga ik vast heen. Maar we zouden hier een dorpshuis moeten hebben. Een mooi concert in een eigen dorpshuis - wat zou dat prachtig zijn!”.

(Jannie Jensma-Dijkema / Bibu-05-03)